Trong những năm gần đây, để giúp các em học sinh phát huy sức sáng tạo,  được thể hiện khả năng, bản lĩnh của mình, các đơn vị trường đã có nhiều cách làm hay, sáng tạo để giúp các em tham gia cuộc thi, các nhà trường luôn coi đây là cơ hội để học sinh vùng cao giao lưu, giúp các em bạo dạn, tự tin hơn trong cuộc sống. Đồng thời, thông qua cuộc thi, các em sẽ thêm yêu văn hóa dân tộc và quảng bá văn hóa truyền thống của địa phương.  

Để đạt được những giải thưởng mang tầm cấp Quốc gia, các nhà trường trên địa bàn Si Ma Cai với nhiều cách làm sáng tạo, thu hút học sinh, tạo hứng thú, niềm tin và thường xuyên động viên, khích lệ học sinh để các em yêu thích và tìm tòi khám phá. Ban giám hiệu nhà trường thành lập câu lạc bộ Em yêu khoa học, câu lạc bộ sáng tạo xã hội. Khi tham gia các câu lạc bộ này giúp các em được trao đổi, chia sẻ, học hỏi lẫn nhau. Các câu lạc bộ còn được sự tham gia tích cực của phụ huynh  học sinh trong việc hướng dẫn  các em về các giá trị truyền thống địa phương như khâu thêu, múa ô, múa khèn.

Việc khơi gợi để học sinh lên ý tưởng rất quan trọng bởi ý tưởng tốt sẽ thành công. Khi học sinh đã đưa ra được các ý tưởng khác nhau, các giáo viên sẽ định hướng theo nhóm học sinh và lựa chọn ý tưởng tốt nhất để lên ý tưởng về cách thực hiện sản phẩm. Để thực hiện được sản phẩm theo ý tưởng đề ra, các  giáo viên  cho học sinh thực hành theo nhóm và báo cáo kết quả cụ thể trong mỗi lần câu lạc bộ sinh hoạt. Về nguyên lý khoa học để vận hành được các sản phẩm các giáo viên thực hiện biện pháp khơi gợi và hỗ trợ cho các em thực hiện. Mỗi lần thực hiện đều hướng dẫn  các em ghi chép lại những lần thất bại để rút kinh nghiệm cho những lần sau. Đối với từng giai đoạn, từng quá trình các giáo viên đều củng cố lại và giúp các em nắm chắc quá trình, nguyên nhân thất bại để có thể phản biện trước hội đồng ban giám khảo.

Các giáo viên luôn cố gắng “truyền lửa” cho học trò để các em hưởng ứng, tham gia cuộc thi nhiệt tình, sôi nổi. Thường xuyên tuyên truyền đến mọi đối tượng học sinh về thể lệ cuộc thi, gợi ý, kích thích sự sáng tạo của các em bằng cách hướng đến những điều gần gũi với các em nhất như cuộc sống sinh hoạt thường ngày hay văn hóa bản địa để các em dễ hiểu, dễ ứng dụng và sáng tạo. Bên cạnh đó, cô tổ chức tuyển chọn các ý tưởng và sản phẩm có tính mới và tính ứng dụng cao, tư vấn, hỗ trợ các em về kĩ thuật đối với các sản phẩm triển vọng và lựa chọn các sản phẩm đảm bảo để mang dự thi cuộc thi Sáng tạo thanh thiếu niên nhi đồng các cấp. Các nguyên vật liệu để làm ra sản phẩm chủ yếu là những đồ vật rất gần gũi với con người trong cuộc sống hàng ngày, hoặc được các em thu gom từ đồ phế thải về tái chế lại để làm sản phẩm. Ngoài ra các sản phẩm cũng đã được ứng dụng đưa vào sử dụng làm đồ dùng phục vụ cho công tác giảng dạy tại nhà trường.

Hầu hết các mô hình hoạt động theo nguyên lý chuyển động cơ học: từ mô-tơ điện tới các bánh răng, tới trục quay và truyền lực tới các mô hình. Bật công tắc trục quay gắn với mô-tơ điện chuyển động và truyền lực lên các khớp nối, phản ánh đầy đủ một buổi sinh hoạt thường ngày của một gia đình vùng cao, với nhiều nét văn hóa đặc sắc. Tái hiện lại diễn biến Chiến thắng Bạch Đằng năm 938 là dấu mốc chói lọi trong lịch sử giữ nước của cha ông ta, chiến thắng ấy đã mở ra một thời kì, một bước ngoặt mới, đem lại cuộc sống thái bình cho đất nước.  Mô hình của các em được đánh giá thực tiễn cao và được áp dụng cho thầy cô và các bạn trong việc dạy và học. Mô hình được trưng bày ở phòng truyền thống để cho các bạn có những tiết trải nghiệm, tìm hiểu. Sản phẩm rất tiện lợi, dễ quan sát, mọi người đều được trải nghiệm một cách đơn giản, thuận tiện, an toàn.

T. Nhàn - T.Sỹ