Xác định được nhiệm vụ đó, trong những năm qua huyện Si Ma Cai đã thực hiện đồng bộ, tích cực các giải pháp nhằm duy trì và nâng cao chất lượng công tác Phổ cập giáo dục, xóa mù chữ và thúc đẩy phong trào khuyến học khuyến tài tại địa phương. Nhờ vậy công tác giáo dục và đào tạo huyện Si Ma Cai ngày càng có nhiều khởi sắc về chất lượng và hiệu quả đào tạo, hệ thống mạng lưới trường lớp được củng cố và duy trì ổn định, 100% các xã và thị trấn đều có các trường từ Mầm non đến Trung học cơ sở. Công tác giáo dục học sinh dân tộc luôn được chú trọng, mô hình trường phổ thông dân tộc bán trú được nhân rộng, toàn huyện có 23/27 trường PTDTBT đạt 85,2% và 03 trường phổ thông có học sinh ở bán trú với 3439/7895 học sinh, đạt 43,6%, tạo điều kiện cho học sinh có nhà xa trường giảm bớt khó khăn về sinh hoạt và đi lại để dành thời gian đầu tư vào học tập, góp phần giảm tỷ lệ học sinh bỏ học, đi học không chuyên cần ở các trường, các xã khó khăn, đồng bào vùng dân tộc thiểu số.

            Ban chỉ đạo công tác giáo dục và đào tạo huyện, các xã, thị trấn thường xuyên được kiện toàn kịp thời để tổ chức thực hiện nhiệm vụ thường xuyên. Ban chỉ đạo công tác giáo dục và đào tạo đã xây dựng kế hoạch, ban hành nhiều văn bản chỉ đạo thực hiện trong năm 2021, đối với mỗi bậc học đều có xây dựng mục tiêu, kế hoạch cụ thể. Tham mưu Huyện ủy, Uỷ ban nhân dân huyện chỉ đạo thực hiện công tác duy trì nâng cao chất lượng Phổ cập giáo dục, xóa mù chữ, chỉ đạo Phòng GD&ĐT và các trường học tăng cường đổi mới công tác quản lý, phương pháp dạy học, kiểm tra, đánh giá, tạo môi trường giáo dục an toàn, thân thiện, từng bước nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, đáp ứng yêu cầu đổi mới trong công tác giáo dục hiện nay. Các đồng chí thành viên Ban chỉ đạo thường xuyên xuống cơ sở kiểm tra, đôn đốc, giám sát công tác Phổ cập giáo dục ở các xã, thị trấn được phân công phụ trách, tăng cường chỉ đạo vận động học sinh đi học chuyên cần hàng ngày, qua đó tỷ lệ chuyên cần cấp THCS đã có chuyển biến rõ nét.

            Cùng với đó, ngành giáo dục tích cực tham mưu cho Ủy ban nhân dân huyện, quan tâm đầu tư xây dựng cơ sở vật chất cho các đơn vị trường, nhờ đó mạng lưới trường lớp tiếp tục được củng cố, quy mô trường lớp tiếp tục tăng cường, toàn huyện hiện có 45 cơ sở giáo dục, trong đó có 44 trường học, 1 Trung tâm GDNN&GDTX, trong đó có 26/44 trường học đạt chuẩn quốc gia, đến hết năm 2021 đã đưa được 83,7% học sinh lớp 3 ở điểm trường lẻ về học tập tại trường chính. UBND huyện đã chú trọng ưu tiên các nguồn lực đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học, phòng học bộ môn, nhà công vụ, nhà bán trú cho HS. Phòng GD&ĐT tổ chức các hoạt động bồi dưỡng chuyên môn như bồi dưỡng hè, tổ chức sinh hoạt, hội thảo chuyên đề, sinh hoạt chuyên môn theo nghiên cứu bài học, tổ chức các cuộc thi, kỳ thi nhằm phát động phong trào thi đua dạy tốt học tốt, nâng cao chất lượng giáo dục.

            Nhằm duy trì bề vững kết quả công tác xóa mù chữ đã đạt được trong các năm qua, năm 2021 huyện Si Ma Cai mở 05 lớp giáo dục tiếp tục sau khi biết chữ với 125 học viên tại 04 trung tâm học tập cộng đồng xã.

            Các đồng chí là thành viên Ban chỉ đạo công tác giáo dục huyện luôn chủ động trong công tác kiểm tra, giám sát viêc triển khai tổ chức thực hiện tại các xã, thị trấn do mình phụ trách, trong qua trình kiểm tra tập trung chỉ đạo vận động học sinh đi học chuyên cần hàng ngày, đặc biệt cấp THCS, THPT. Kiểm tra các đơn vị trường thực hiện các chế độ chính sách, việc quy định về cơ chế thu, quản lý học phí đối với cơ sở giáo dục thuộc hệ thống giáo dục quốc dân và chính sách miễn giảm học phí, hỗ trợ chi phí học tập. Chính sách hỗ trợ học sinh và trường phổ thông ở xã, thôn đặc biệt khó khăn. Chính sách giáo dục đối với người khuyết tật và các chế độ, chính sách đối với học sinh. Tổ chức điều tra, cập nhật dữ liệu trong phiếu điều tra từng hộ gia đình và cập nhật trên hệ thống phần mềm dữ liệu quốc gia về PCGD, tổng hợp, đánh giá, có biện pháp thực hiện đạt và vượt mục tiêu. Thực hiện các giải pháp huy động học sinh ra lớp, duy trì tỷ lệ chuyên cần, tổ chức xét duyệt, giám sát thực hiện các chế độ của học sinh tại các cơ sở giáo dục đóng trên địa bàn xã, thị trấn. Hằng năm tổ chức tự kiểm tra, tổng kết công tác PCGD, XMC và chỉ ra các tồn tại, hạn chế, nguyên nhân và đề ra các giải pháp khắc phục các năm tiếp theo. Thành viên BCĐ các xã, thị trấn thường xuyên nắm bắt tình hình học sinh ra lớp và tỷ lệ chuyên cần ở tất cả các đơn vị trường. Gắn trách nhiệm của cán bộ công chức xã, thành viên ban chỉ đạo giáo dục xã trong việc tham, gia, đôn đốc phụ trách các thôn vận động học sinh đi học chuyên cần, đặc biệt những học sinh chưa ra lớp hoặc hay nghỉ học, có các giải pháp huy động học sinh ra lớp, duy trì tỷ lệ chuyên cần, giao chỉ tiêu cho thành viên và ký cam kết gắn trách nhiệm trong công tác huy động học sinh đi học chuyên cần với đánh giá thi đua cuối năm.

            Năm 2021, Tỷ lệ huy động trẻ 5 tuổi ra lớp 928 đạt 100%. 10/10 xã, thị trấn duy trì PCGD MNTNT. Tỷ lệ trẻ 6 tuổi vào lớp 1, 934 đạt 100%. Tỉ lệ trẻ em đến 14 tuổi hoàn thành chương trình tiểu học 3.482 đạt 99,4%. Trẻ trong độ tuổi ra lớp 4.601 đạt 100%.  10 xã, thị trấn duy trì Phổ cập GDTH mức độ 3. Tỷ lệ thanh niên, thiếu niên trong độ tuổi từ 15 đến 18 tốt nghiệp THCS đạt 94,9 % đối với các xã,thị trấn khu vực I, đạt 85,98% đối với các xã ĐBKK. Tỷ lệ chung toàn huyện đạt 90,4%. Tỷ lệ thanh niên, thiếu niên trong độ tuổi từ 15 đến 18 đang học chương trình GDPT hoặc GDTX cấp THPT hoặc GDNN toàn huyện đạt 75,7 %. Huyện duy trì chuẩn PCGD THCS mức độ 2.

Tỷ lệ người trong độ tuổi từ 15-25 được công nhận đạt chuẩn biết chữ mức độ 1 đạt 99,4%. Tỷ lệ người trong độ tuổi từ 15-35 được công nhận đạt chuẩn biết chữ mức độ 1 đạt 99,3 %. Tỷ lệ người trong độ tuổi từ 15-35 được công nhận đạt chuẩn biết chữ mức độ 2 đạt 98,5 %. Tỷ lệ người trong độ tuổi từ 15-60 được công nhận đạt chuẩn biết chữ mức độ 2 đạt 90,4 %. Số xã duy trì chuẩn xóa mù chữ mức độ 1 là 01 xã. Số xã, thị trấn duy trì chuẩn xóa mù chữ mức độ 2 là 09 xã, thị trấn.

  Phòng GD&ĐT đã tham mưu UBND huyện ban hành các văn bản hướng dẫn về công tác xã hội hóa, ban hành các văn bản triển khai, hướng dẫn về công tác thu, chi, xã hội hóa tới các trường trong toàn huyện, Chỉ đạo các trường tích cực tuyên truyền nâng cao nhận thức của nhân dân, cộng đồng về vai trò và ý nghĩa của công tác xã hội hóa giáo dục; tích cực huy động các nguồn lực đầu tư, ủng hộ cho công tác giáo dục như huy động ủng hộ nhân công  lao động, cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học, đồ dùng cho HS đặc biệt là HS bán trú. Việc huy động các nguồn lực từ các tổ chức đoàn thể, các nhà hảo tâm và nhân dân đã được hiệu trưởng các đơn vị trường tham mưu, thực hiện có hiệu quả ở các xã, trong đó tập trung chủ yếu vào các nhu cầu thiết yếu của học sinh như quần áo, chăn màn, giường, chiếu, đệm, Trong năm 2021 đã huy động được trên 3.500 ngày công lao động xây dựng cảnh quan trường lớp, làm nhà ăn, nhà vệ sinh đổ sân bê tông, làm đường, hàng rào, xây bờ kè, sửa chữa đồ dùng, đồ chơi, với tổng giá trị quy ra tiền mặt là hơn 750 triệu đồng. Ngoài ra ngành các ban ngành, đoàn thể, cá nhân, các tổ chức từ thiện, nhà hảo tâm đã ủng hộ bằng hiện vật và tiền mặt cho các trường học trên địa bàn huyện. Tổng trị giá thu được từ xã hội hóa giáo dục ước đạt trên 1,8 tỷ đồng.

Khi quyết định số 861 của thủ tướng có hiệu lực, việc thực hiện các chế độ chính sách đối với nhân dân và học sinh trên địa bàn huyện Si Ma Cai gặp muôn vàn khó khăn. Xác định được những vướng mắc đặt ra cho các trường học, Hội Khuyến học huyện đã phối hợp với Phòng GD&ĐT thực hiện các giải pháp để huy động xã hội hóa, góp phần duy trì các hoạt động của nhà trường đặc biệt các nhà trường chịu ảnh hưởng trực tiếp về việc cắt giảm chế độ học sinh.

            Để khuyến khích, khích lệ tinh thần học tập của học sinh các trường học trên địa bàn huyện và kịp thời động viên, giúp đỡ các em học sinh có hoàn cảnh khó khăn tiếp tục được đến lớp, năm học 2020-2021 Hội khuyến học huyện đã tuyên dương khen thưởng cho 130 học sinh có thành tích xuất sắc trong năm học, khen thưởng 07 giáo viên có học sinh đạt giải kỳ thi chọn học sinh giỏi cấp tỉnh, phối hợp với Viettel trao tặng học bổng vì em hiếu học cho 100 em học sinh có hoàn cảnh khó khăn, học tập tốt. Hội khuyến học huyện còn tổ chức tốt công tác khen thưởng cho các gia đình, dòng họ, cộng đồng, đơn vị học tập trong năm.

            Với những mục tiêu phấn đấu huy động 100% trẻ mẫu giáo 4 tuổi ra lớp, 100% trẻ mẫu giáo 4 tuổi dân tộc thiểu số được tăng cường tiếng việt, phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 4 tuổi được kỳ vọng sẽ nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục, nuôi dưỡng trẻ 4 tuổi trên địa bàn huyện trong những năm tiếp theo.

            Trong thời gian tới huyện Si Ma Cai, tiếp tục tập trung mọi nguồn lực về cơ sở vật chất, các điều kiện tốt nhất phục vụ cho công tác dạy học. Đẩy mạnh tuyên truyền, vận động nâng cao nhận thức của người dân bằng nhiều hình thức đa dạng, phong phú. Có các giải pháp vận động và duy trì học sinh đi học chuyên cần.  Quy hoạch, sắp xếp mạng lưới các cơ sở giáo dục và đào tạo. Đẩy mạnh xã hội hóa và tăng cường tự chủ trong các cơ sở giáo dục và đào tạo. Tiếp tục huy động nguồn xã hội hóa giáo dục để tu sửa, cải tạo cảnh quan trường lớp tạo môi trường giáo dục an toàn, thân thiện, lành mạnh cho học sinh, hỗ trợ đồ dùng học tập và đồ dung cho học sinh bán trú. Tiếp tục đẩy mạnh công tác hướng nghiệp và phân luồng học sinh sau trung học. Nâng cao vai trò, trách nhiệm của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị - xã hội. Trong công tác phối hợp huy động học sinh ra lớp và đi học chuyên cần nhằm khắc phục tình trạng học sinh nghỉ học, tảo hôn, đi học không chuyên cần. Tổ chức các hình thức tuyên truyền về sự cần thiết, các giải pháp, kinh nghiệm và thành tích đạt được trong xây dựng xã hội học tập, công tác PCGD - XMC trên các phương tiện thông tin đại chúng, trong nhà trường, cơ quan, doanh nghiệp, khu dân cư, qua các hội nghị, hội thảo./.

Thanh Nhàn - Tiến Sỹ