Thôn Sán Chá nằm cách trung tâm xã Thào Chư Phìn 2 km,  bao quanh là núi non trùng điệp hiểm trở, đường đi lại khó khăn. Trước đây, các hộ dân nơi đây vẫn duy trì đời sống theo hướng tự cung, tự cấp. Đến nay nhờ có sự quan tâm của Đảng và nhà nước nhiều công trình phúc lợi xã hội đã được đầu tư, những con đường bê tông, nhà văn hóa, các điểm trường tiểu học, trung học cơ sở và mầm non được đầu tư khang trang. Theo đó, đường vào  thôn được mở rộng, nông sản  của bà con đến kỳ thu hoạch không còn lo ế mà đã có tư thương đánh ô tô vào tận bản thu mua. Người dân được sử dụng điện lưới quốc gia, đời sống vật chất cũng như tinh thần của đồng bào được nâng lên rõ rệt.

Trở lại thôn Sán Chá lần này, bức tranh no ấm của bản  thu lao đã thêm những màu sắc tươi mới. Đường vào thôn dài hơn 2 km đã được đổ bê tông rộng rãi. Gặp chúng tôi tại điểm trường mầm non mới được hoàn thành, ông Dín phấn khởi nói: Nhờ sự quan tâm của đảng và nhà nước, cuộc sống của người thu lao đã đổi thay rồi. Hồi chưa có đường, hiếm lắm mới thấy xe ô tô chạy, xe máy thì đoạn đi, đoạn phải dắt, đi lại cực lắm. Nhà nghèo cũng cố vay mượn sắm cái xe máy làm phương tiện chở ngô, chở lúa đi bán, vậy mà, ngô, lúa thu hoạch xong cứ “nằm” ở nhà vài tháng, chờ lúc nào đường khô mới xuống chợ bán được. Có điện, có đường, có trường học cho các cháu học sinh nên bà con trong thôn vui lắm. Bây giờ xem ti vi, biết nhiều cách để sản xuất tốt, đường xá đi lại thuận lợi nên cuộc sống cũng khá hơn, ai cũng muốn thoát nghèo, ai cũng cố gắng lao động. Từ 100% hộ dân là hộ nghèo đến nay theo số liệu mới nhất chỉ còn 26/150 hộ nghèo, chiếm 7,1%.

Đời sống kinh tế phát triển, đời sống tinh thần được nâng lên cũng là cơ hội để các phong tục tập quán của người  thu lao được khôi phục và giữ gìn. Người thu lao nơi đây cũng đã biết phát huy những mặt tích cực và xóa bỏ những tập quán hủ tục còn lạc hậu, như việc hôn nhân cận huyết, hay việc cưới của người thu lao, ngày nay không còn thách cưới bạc nén, mổ lợn, giết gà nhiều nhưng mà vui và giữ được nét đặc sắc rất riêng của dân tộc mình.

Ông Vàng Sáng Mìn, trưởng thôn Sán Chá cho biết, trước đây do trình độ dân trí thấp nên bà con chỉ trồng ngô, trồng lúa và khai thác các sản vật từ rừng để sống qua ngày. Nghèo đói, túng thiếu đeo bám người dân bản. Thậm chí, vào những ngày Tết, vẫn có nhà đi vay gạo ăn nên không khí xuân vô cùng ảm đạm và buồn tẻ. Những năm gần đây, được sự quan tâm giúp đỡ của Nhà nước, đặc biệt là chính quyền địa phương tích cực tuyên truyền vận động bà con trồng rừng, chăn nuôi trâu, bò, lợn, gà theo hướng hàng hóa, đời sống nhân dân đã đổi thay nhanh chóng. Từ nuôi lợn gà theo hình thức truyền thống thả rông, nay bà con đã xây dựng chuồng trại kiên cố, sạch sẽ đầu tư thức ăn chăn nuôi và nuôi với số lượng lớn.

Đức tính cần cù lao động cộng với kiến thức trong chăn nuôi đã giúp cho nhiều hộ thu về vài chục triệu đồng/năm. Có được nơi ở ổn định, bà con chú trọng đầu tư cho con đi học lấy cái chữ, đến nay tỷ lệ trẻ em trong độ tuổi mầm non, tiểu học và trung học cơ sở đến trường đạt 100%; thanh niên trong thôn ai cũng biết đọc, biết viết... Cùng với nhận khoán bảo vệ rừng tự nhiên, bà con tham gia trồng rừng kinh tế. Nhiều nhà đã bán được vài chục triệu đến vài trăm triệu đồng tiền gỗ rừng trồng. Hiện 100% số hộ đều có rừng và không bỏ trống bất cứ một diện tích nào.

Không chỉ phát triển mạnh về kinh tế, bà con nơi đây còn luôn giữ mối đoàn kết, tương trợ giúp đỡ lẫn nhau trong cuộc sống, nhắc nhở nhau chấp hành tốt mọi chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Các ban, ngành đoàn thể trong bản luôn phát huy tốt vai trò của mình, cùng nhau ngăn chặn mọi thói hư tật xấu. Xóa bỏ hủ tục lạc hậu, phát huy tốt truyền thống tương thân tương ái. Mọi người cùng nhau thi đua lao động sản xuất, nhiều hộ dân của thôn trước là hộ nghèo nay đã vươn lên trở thành hộ khá giầu. Hình ảnh Sán Chá hôm nay thay da đổi thịt, nhìn những ngôi nhà mới khang trang mà cứ ngỡ như “những ngôi trường học được thu nhỏ trong bức tranh kỳ diều này”.

Những hộ nào quá khó khăn, thôn huy động bà con giúp đỡ ngày công để tu sửa nhà cửa; hộ nào đau yếu đến ngày mùa thì giúp cấy lúa, trồng ngô. Nhiều hộ khó khăn quá không sắm được Tết, bà con lại đồng lòng góp gạo, góp thịt và bánh ủng hộ để mọi người cùng đón Tết vui vẻ. Tết Tân Sửu 2021, mặc dù không tổ chức các lễ hội xuân, nhưng nhiều nhà tổ chức mổ lợn ăn tết. Các làn điệu dân ca, những bài hát, điệu múa của dân tộc vẫn được phát huy lưu truyền, trẻ em  gái được học thêu thùa, may vá trang phục truyền thống, làm các món ăn dân tộc, lưu truyền các trò chơi dân gian, giữ gìn tiếng nói dân tộc thông qua giao tiếp hàng ngày và dạy cho những người trẻ.

Với những tiềm năng tự nhiên và thế mạnh của sự đoàn kết, nỗ lực, sự chịu thương, chịu khó, cần cù, sáng tạo của người dân Thu Lao, sự nỗ lực vươn lên, không cam chịu đói nghèo của cán bộ, đảng viên và người dân, trong tương lai không xa, người thu lao nơi đây chắc chắn sẽ bứt phá đi lên./.

Thanh Nhàn