Là huyện thuần nông, tài nguyên,
khoáng sản nghèo nàn, diện tích đất đai có thể canh tác nông lâm nghiệp ít, mật
độ dân số cao, lại khá xa trung tâm tỉnh lỵ, mặt bằng dân chí không đồng đều,
người dân ngại thay đổi tập quán canh tác, là những thách thức đặt ra trước bài
toán nâng cao thu nhập cho người nông dân.
Nhận thức rõ những khó khăn đó cấp ủy, chính
quyền các cấp và các ban ngành từ huyện tới cơ sở đã không ngừng nghiên cứu, tìm tòi
để vận dụng những chính sách ưu đãi của đảng
nhà nước và của tỉnh Lào Cai vào tình hình thực tế của từng xã, nhằm tận
dụng tiềm năng, lợi thế của từng địa phương, giúp người dân xóa đói, giảm nghèo
bền vững.
Bằng việc khảo sát kỹ thổ nhưỡng,
khí hậu, tập quán canh tác, vận dụng sáng tạo chủ chương trương, đường lối của
đảng, chính sách ưu đãi của nhà nước, những năm qua, ngành nông nghiệp huyện si
ma Cai đã tham mưu cho cấp ủy chính quyền huyện đưa nhiều loại giống, cây con mới, có năng xuất sản lượng cao vào sản
xuất, thay thế các loại giống cho năng xuất và sản lượng thấp. Đồng thời đẩy mạnh
công tác phối hợp với chính quyền cơ sở tuyên truyền, vận động người dân tham
gia tập huấn, học hỏi tiến bộ khoa học, kỹ thuật, chuyển đổi cơ cấu giống cây
trồng, vật nuôi. Xây dựng các mô hình trình diễn để bà con học tập làm theo, nhờ
triển khai nhiều giải pháp quyết liệt, đồng bộ mà nhiều loại giống cây, con mới
đã được người dân đưa vào trồng đại trà trên đồng đất Si Ma Cai, những loại giống
cây con này đang góp phần giúp bà con nông dân các xã thoát nghèo bền vững:
Đầu tiên phải kể đến cây tam thất,
là loại dược liệu quý được đưa vào trồng thử nghiệm tại xã Sán Chải, với quy mô
ban đầu gần 1ha, sau vài năm đã cho người dân một khoản thu hơn 1 tỷ đồng, đến
nay loại cây này đã được nhân rộng tại xã Mản Thẩn, Nàn Sán với tổng diện tích
6,7 ha. Qua quá trình kiểm tra tại 4 điểm trên cho thấy: Tại vườn Mô hình đề
tài: “Nghiên cứu mô hình nhân giống và trồng cây Tam thất” năm thứ 2 hiện cây
đang sinh trưởng và phát triển tốt, không bị sâu bệnh hại, độ ẩm cũng như ánh
sáng được duy trì đúng theo quy trình, tại mô hình các hộ gia đình tự trồng như
gia đình anh Giàng Seo Chùa tại xã Mản Thẩn, Giàng Seo Sì xã Sán Chải cây tam thất đều phát triển tốt.
Loại cây dược liệu thứ hai đang được người dân Si Ma Cai trồng là cây sa nhân tím ở xã Thào Chư
Phìn, từ diện tích 200m2 ban đầu chỉ sau 3 năm giống cây này đã được mở rộng lên 6,8 ha, đây là loại cây rất thích hợp với điều kiện đất đai, thổ
nhưỡng, khí hậu của xã. Đây là loại cây dễ trồng, dễ chăm sóc, chỉ cần từ 2-3 năm trồng là đã cho quả. Mỗi năm cây cho thu hoạch 1 lần
thường vào tháng 8 và 9 với giá cả dao động từ 190 - 200.000đ/kg quả tươi.
Thực hiện dự án phát triển cây dược
liệu giai đoạn năm 2015 -2020 huyện Si Ma Cai đã mở rộng thêm diện trồng 18 ha
cây đương quy tại 7 xã trên địa bàn huyện. Cây đương quy được đánh giá là phù hợp
với điều kiện đất đai, khí hậu của huyện, cây dễ trồng, dễ chăm sóc và ít sâu bệnh,
theo tính toán 1ha cây phát triển tốt sẽ cho thu nhập khoảng 240 triệu. Tham
gia trồng cây đương quy theo dự án WB, nhân dân được hỗ trợ 100% giống
cây, hướng dẫn kỹ thuật trồng, chăm sóc
cho tới khi thu hoạch.
Đến thăm gia đình ông Tráng A Chảo,
ở thôn Cán Chư Sử xã Cán Cấu huyện
Si Ma Cai, năm 2016 ông trồng được
1ha cây đương quy, thu được 6 tấn củ, bán với giá bán 50 nghìn đồng/kg gia đình ông thu
về 300 triệu đồng.
Ông cho biết cây đương quy được trồng từ hạt, cây ưa đất tơi xốp, nên trước khi trồng phải xử
lý đất thật kỹ, bón lót một lượng phân chuồng phù hợp, rồi đánh luống rộng chừng 1,5m. Cây trồng cách
nhau 20 cm, hàng cách hàng 30 cm để cây có không gian phát triển củ rễ. Trồng
đương quy nhàn hơn so với trồng ngô và lúa bởi đương quy chỉ cần làm cỏ khi cây
còn nhỏ, sau 5 tháng khi cây bắt đầu có tán phủ kín đất, cỏ không mọc được thì
chỉ cần tưới nước. Cây đương quy không cần nhiều phân bón, sau 1 năm trồng là đã cho thu hoạch.
Bên
cạnh cây dược liệu, năm 2016, huyện Si Ma Cai còn trồng được 83 ha cây dong, tập trung tại các xã Mản Thẩn, Sán Chải, Nàn
Sán, Cán Cấu, bản Mế. Sín Chéng. Qua đánh giá của phòng nông nghiệp huyện năng
xuất bình quân đạt 11 tấn/ ha, tổng sản lượng toàn vụ đạt 900 tấn. Từ năm 2013,
huyện đã tập trung chỉ đạo người dân chuyển đổi diện tích đất hiệu quả kinh tế
thấp sang trồng cây dong riềng, phân công
cán bộ chuyên môn phụ trách từng xã phối hợp với khuyến nông xã tổ chức tập huấn,
hướng dẫn kỹ thuật, chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh cho người dân.
Đến thăm hộ gia đình anh Vàng Seo
Pao ở thôn Sảng
Mản Thẩn, xã Mản Thẩn năm 2016
anh trồng trồng 0,5 ha cây dong riềng, thu được hơn 4 tấn củ tươi, bán với giá
2000 đông/kg gia đình anh thu về gần chục triệu đồng. Anh cho biết so với trồng ngô và lúa thì trồng dong riềng
dễ hơn và giá trị hơn, lại không mất nhiều công chăm sóc mà thu nhập nhiều hơn
so với trồng ngô và lúa. Do năm nay anh chưa chú tâm vào chăm sóc nên sản lượng
chưa được như ý muốn. Năm nay gia đình
anh được doanh nghiệp về tận nơi thu mua và trả tiền trực tiếp anh vui lắm,
dự kiến sang năm anh sẽ mở rộng diện tích lớn hơn nữa.
Từ định hướng đúng đắn trong sản xuất nên năm 2016, nên giá trị sản
xuất trên một đơn vị canh tác đã đạt 28
triệu đồng/ha. Tổng sản lượng
lương thực của huyện đạt 21.560 tấn, bình quân lương thực đầu người trên 600
kg/ người/ năm, tăng 300 kg/ người/năm (gấp 2 lần) so với năm 2000.
Lồ Sinh.