Hội thảo Di tích Lịch sử - Văn hóa phế tích Thành cổ Lùng Thẩn (Thôn Nà Chí Phàng, xã Lùng Thẩn, huyện Si Ma Cai, tỉnh Lào Cai)
Sáng ngày 28/4/2021, Bảo tàng tỉnh Lào
Cai phối hợp với UBND huyện Si Ma Cai tổ chức Hội thảo Di tích Lịch sử - Văn
hóa phế tích Thành cổ Lùng Thẩn. Tham dự có đồng chí Lý Seo Vảng - Phó Bí thư
Thường trực Huyện ủy, đồng chí Lý Xuân Thành - Phó Chủ tịch UBND huyện, đồng
chí Nguyễn Văn Thắng - Giám đốc Bảo tàng tỉnh Lào Cai, Lãnh đạo phòng Di Sản -
Sở Văn hóa, thể thao và du lịch tỉnh Lào Cai; Lãnh đạo phòng Tài nguyên - Môi
trường, phòng Văn hóa - Thông tin, Hạt Kiểm lâm, Văn phòng HĐND-UBND huyện; Thường
trực Đảng ủy, HĐND, UBND xã Lùng Thẩn.
Đ/c Lý Seo Vảng - Phó Bí
thư Thường trực Huyện ủy phát biểu tại buổi Hội thảo
Đ/c Lý Xuân Thành - Phó Chủ
tịch UBND huyện phát biểu tại buổi Hội thảo
Đ/c Nguyễn Văn Thắng -
Giám đốc Bảo tàng tỉnh Lào Cai trình bày báo cáo khảo sát thành cổ Lùng Thẩn
Các đại biểu tham dự Hội
thảo phát biểu ý kiến
Mộ ông Giàng Chẩn Mìn
Cổng vào thành cổ
Tại buổi Hội thảo đã thống nhất tên gọi
di tích là: Di tích phế tích thành cổ Lùng Thẩn (thôn Nà Chí Phàng, xã Lùng Thẩn,
huyện Si Ma Cai, tỉnh Lào Cai). Được xếp vào loại hình: Di tích lịch sử - Văn
hóa.
Khảo tả di tích:
Phế tích thành cổ Lùng Thần là một
công trình kiến trúc quân sự được xây dựng bằng đá vào khoảng giữa thế kỉ XIX. Đây
là công trình quân sự khá độc đáo và cũng còn khá nguyên vẹn trên địa bàn tỉnh
Lào Cai. Công trình được chia làm nhiều đơn nguyên kiến trúc khác nhau (trước
đây đủ 3 đơn nguyên nhưng hiện tại 1 đơn nguyên đã bị phá hủy không còn dấu
tích),
Đơn nguyên 1, thành Nam: Với tổng chiều
dài là 158,59m được chia làm 2 đoạn thành bao gồm thành nằm bên trái cổng thành
dài 127,59m và đoạn thành bên phải cổng thành dài khoảng 28m. Chính giữa khe
núi là nơi có vị trí thấp nhất và cũng chính là lối ra vào khu vực thành cổ rộng
khoảng 3m.
Đơn nguyên 2, thành Tây Nam: Để bảo vệ
khu vực trong thung lũng, Giàng Chẩn Mìn cho xây dựng một đoạn thành khác dài
60,66m nối từ núi Láo Chỉn Sảng sang quả núi bên cạnh tạo lối vào trong thành bằng
1 của rộng trên 2m. Đoạn tường thành này cũng được xếp bằng đá tự nhiên dựa
trên địa hình vốn có của núi. Những tảng, trụ đá được nối lại với nhau bằng các
đoạn thành. Hiện trạng nhiều đoạn thành đã bị đổ, một số đoạn bị đổ phần trên.
Cơ bản vẫn định hình được tất cả do còn phần chân móng.
Phần mộ của ông Giàng Chẩn Mìn: Ngôi mộ
dài 7,5m, cao 2,2m, rộng 5,0m. Hướng nhìn sang phía Bắc (Trung Quốc). Cửa mộ được
làm bằng những tấm đá ghép lại, trên đó được khắc chữ Hán, trên cửa tạo mái có
trang trí hoa văn chằn dải và hoa cúc.
Phần mộ của ông Giàng Chẩn Hùng: Tọa lạc
tại thôn Nàng Cảng 2, xã Lùng Thẩn, huyện Si Ma Cai. Nơi đây cảnh vật hữu tình,
đồi cao thoáng mát, phía trước mặt là đường liên thôn, phía sau là rừng thông
lâu năm. Kích thước phần mộ của ông Giàng Chẩn Hùng cũng rất quy mô mang hình
dáng con rùa đang chầu với mai rùa là phần mộ được chôn cất (phần này hiện nay
đã bị phá hoại và đầu rùa là bia mộ). Phía trước mộ được kè đá kiểu bậc tam cấp,
cửa mộ được dựng một tấm bia, trước cửa là khuôn viên bằng phẳng là nơi cúng dỗ
hằng năm bà con nhân dân nơi đây. Xung quanh được kẻ bằng nhiều khối đã lớn
cũng giống như mộ ông Giàng Chẩn Mìn có kích thước khoảng 1,8m - 2m, rộng khoảng
20cm - 25cm và có trọng lượng hàng trăm cân. Trên khuôn viên phía trước được
bài trí 2 con nghê bằng đá được tạo tác bàn tay nghệ nhân với những nét chạm khắc
rất tinh xảo.
Sơ lược bản dịch trên bia mộ ông Giàng
Chẩn Mìn có ghi: "Khi mất mang họ Dương Công - Húy Chính Minh Lão Đại
Nhân", ngày giờ mất "giờ Tuất ngày 11 tháng tháng 2 năm Giáp Dần",
thời gian lập bia mộ "ngày 12 tháng 10 năm thứ 7 vào đời Vua Tự Đức",
con trai "Dương Văn Phàm, Dương Văn Phú", cháu trai "Dương Gia
Phúc, Dương Gia Lộc, Dương Gia Thọ, Dương Gia Hỷ, Dương Gia Tường, Dương Gia
Thuận, Dương Gia Triệu".
Sơ lược bản dịch trên bia mộ ông Giàng
Chẩn Hùng có ghi: "Họ Dương, tên Chính Hồng - Lão Đại Nhân", ngày, giờ
mất "giờ tý, ngày 13, tháng 7 năm Bính Thân, đời vua Thành Thái", thời
gian lập bia mộ "giờ Dậu, ngày 18 tháng 12 năm Mậu Tuất, đời vua Thành
Thái", con trai "Triều Lâm, Triều Phát, Triều Trinh, Triều Hiếu, Triều
Thanh", cháu nam "Triều Lương, Triều Cao, Triều Phượng", em gái
"Chính Hoa, Chính An", con rể "Hùng Chính Lương, Hạng Chiếu
Phát".
Tại buổi Hội thảo các đại biểu tham dự
cũng đề xuất UBND xã Lùng Thẩn tiếp tục liên hệ, sưu tầm tài liệu từ các thế hệ
con, cháu hai ông để làm rõ hơn về thân thế, sự nghiệp và sớm hoàn thiện hồ sơ
đề xuất UBND tỉnh Lào Cai xếp hạng di tích phế tích Thành cổ Lùng Thẩn là di
tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh (hiện
chưa có thông tin về các thế hệ con, cháu của hai ông, nhưng theo người dân sống
xung quanh thì thỉnh thoảng ban đêm vẫn có người đến thấp hương và rời đi).
Để có thêm thông tin về thân thế, sự
nghiệp của 2 ông, rất mong có sự đóng góp của các thế hệ con, cháu của hai ông
và người dân. Mọi thông tin xin gửi về đồng chí Hảng Seo Toán - Chủ tịch UBND
xã Lùng Thẩn, email: hstoan-simacai@laocai.gov.vn,
điện thoại: 0965150881./.