CHỢ PHIÊN SI MA CAI
Ai đã một lần ghé thăm chợ phiên ở Si Ma Cai hẳn không thể nào quên những nét đặc sắc văn hóa của các phiên chợ nơi đây, với 05 phiên chợ được tổ chức trong tuần, du khách có thể lựa chọn địa điểm đến của từng phiên chợ để tham quan, giao lưu, mua bán, tìm hiểu về ẩm thực và những nét đẹp văn hóa của người vùng cao: Chợ Sín Chéng – xã Sín Chéng họp vào thứ 4 hàng tuần; Chợ Cốc Cù – xã Bản Mế họp vào thứ 5 hàng tuần; Chợ Lù Dì Sán – xã Sán Chải họp vào thứ 6 hàng tuần; Chợ Cán Cấu – xã Cán Cấu họp vào thứ 7 hàng tuần; chợ trung tâm huyện Si Ma Cai – xã Si Ma Cai họp vào chủ nhật hàng tuần.
Cứ đến hẹn lại lên, từ sáng sớm, những dòng người từ các thôn bản đổ về tụ họp tại các phiên chợ gồm: Người Mông, Nùng, Thu lao, Tày, Thái, Giao, kinh…. Các cô gái trong những bộ váy truyền thống nhiều màu sắc, tay cầm ô, lưng gùi quẩy tấu, các chàng trai thì mang gà, cắp lợn, dắt trâu, bò, ngựa xuống chợ. Mặc dù phải đi bộ một quãng đường dài nhưng khuôn mặt ai cũng lộ vẻ hân hoan, háo hức. Bà con dân tộc vùng cao đi chợ không chỉ để mua bán hàng hóa mà còn để gặp gỡ, giao lưu, trò chuyện tâm tình, uống với nhau một vài chén rượu ngô, mời nhau ăn bát phở hay quây quần xung quanh chảo thắng cố nóng hổi.
Những mặt hàng được bán ở chợ phiên khá phong phú nhưng chủ yếu là các sản vật của núi rừng hay những mặt hàng do chính người dân nơi đây làm ra như: thóc, ngô, đậu tương, lạc, các loại rau, ớt, thổ cẩm, các loại hoa quả…ngoài những mặt hàng thiết yếu phục vụ cuộc sống, phiên chợ còn có các mặt hàng đặc biệt để phục vụ lao động sản xuất như: Máy thái cỏ, máy tách ngô, cày, cuốc, rao phát,…Tất cả những sản phẩm địa phương được bày bán ở chợ là kết tinh của lao động, thể hiện sự cần cù, khéo léo của người dân vùng cao; đồng thời phản ánh nét văn hóa đặc trưng của mỗi dân tộc.
Khu vực tấp nập nhất ở các phiên chợ là khu bán gia súc, gia cầm như: Gà, lợn, chó, trâu, dê…. Ngoài khu mua bán, chợ phiên còn có khu vực hàng ăn uống với những món ăn truyền thống như: Phở, mèm mén, óc đậu, bánh đúc ngô, bánh rán, bánh trôi, xôi 7 màu, thắng cố, rượu ngô….. Điều được người dân địa phương tự tay làm ra và mang bán cho khách hàng.
Đến với chợ vùng cao, du khách còn được đắm chìm trong sắc màu thổ cẩm của đồng bào các dân tộc. Đàn ông đi chợ thường mặc quần áo đen, còn chị em thì xúng xính trong trang phục sắc màu rực rỡ, tạo nên nét đẹp và không khí vui tươi cho ngày chợ. Cũng từ những phiên chợ đã có nhiều đôi trai gái bén duyên nhau và nên vợ, nên chồng. Họ đến với nhau từ điệu múa, giọng hát, tiếng khèn để rồi hẹn nhau ở những phiên chợ sau. Cứ thế, phiên chợ đã trở thành điểm hẹn, là nỗi khắc khoải, mong chờ của bao nam nữ thanh niên.
Khi bóng chiều xế tà là lúc những chảo thắng cố đã cạn, vò rượu ngô đã hết, những mặt hàng thiết yếu đã được sắm đủ, bà con các dân tộc lại kéo nhau về, kết thúc một phiên chợ đầy náo nhiệt. Lúc này đây, trên khắp các nẻo đường về bản, du khách sẽ dễ dàng bắt gặp những hình ảnh người dân dắt ngựa chở lỉnh kỉnh đồ đạc trên những con đường núi chênh vênh trở về nhà.
Đến với những phiên chợ vùng cao Si Ma Cai, du khách mới cảm nhận được cái đẹp ẩn chứa trong đó, không phô trương, cầu kỳ mà mộc mạc, đượm tính nhân văn. Không gian phiên chợ không chỉ là không gian mua sắm mà còn là không gian của ngày hội. Bởi thế, mỗi phiên chợ vùng cao Si Ma Cai luôn để lại những ấn tượng khó quên trong lòng du khách mỗi khi có dịp ghé thăm./.
Kim Minh - Phòng Văn hóa - TT