Cứ đến tháng Giêng, đồng bào dân tộc ở Si Ma Cai, tỉnh Lào Cai lại tổ chức lễ cúng rừng với lời cầu mong năm mới may mắn.
Phong tục này cũng khuyến khích người dân bảo vệ rừng, sống hòa hợp với thiên nhiên. Lễ cúng rừng được tổ chức ngay tại trong rừng cấm của từng thôn, bản. Tùy theo điều kiện của địa phương mà lễ vật có sự khác nhau. Có thôn, năm nào cũng mổ lợn, có thôn cứ 3 năm thì mổ trâu một lần.
Mâm lễ vật thường có gà, xôi, thịt, rượu. Người làm lễ chính là một người am hiểu phong tục, được dân làng kính trọng, tín nhiệm.
Trong lễ cúng rừng, người Mông, người Nùng ở Si Ma Cai thắp hương để mời thần rừng về chứng kiến cho tấm lòng thành kính của dân bản.
Bài cúng thể hiện lòng biết ơn thần rừng đã che chở cho dân làng, hàm ý mong thần rừng phù hộ cho một năm mới mưa thuận gió hòa, để mọi người có sức khỏe dồi dào, cửa nhà êm ấm, làm ăn phát đạt.
Trong lễ cúng, thầy sẽ phán khi nào nên vào rừng lấy củi, ngày nào là ngày kỵ. Lễ cúng rừng khuyến khích bà con cùng nhau bảo vệ rừng. Ngoài ngày làm lễ cúng rừng ra, rừng cấm là chốn linh thiêng, không được ai xâm phạm đến, không được ai vào chặt cây, làm những điều ô uế. Đồng bào dân tộc Mông, dân tộc Nùng ở Si Ma Cai quan niệm rằng, nếu ai vi phạm vào lệnh cấm trên, người đó cả năm sẽ gặp những điều không may mắn. Hành động vi phạm nếu bị phát hiện, người vi phạm sẽ phải làm lễ để tạ tội với thần linh. Quan niệm này thường được người dân trong thôn, bản rất tôn trọng, nên ít khi có người vi phạm. Điều này đã góp phần rất lớn vào công tác bảo vệ rừng.
Sau lễ cúng rừng, người dân tổ chức liên hoan ngay tại trong rừng cấm. Một hồi kẻng vang lên để thông báo lễ cúng rừng đã xong. Một hồi kẻng tập hợp dân làng quây quần lại để ăn uống.
Mâm lễ vật thường dành riêng cho những người cao tuổi trong làng. Những thức ăn đã chuẩn bị trước được mang vào rừng cho tất cả mọi người cùng ăn.
Tục lệ cúng rừng đầu năm của đồng bào dân tộc Si Ma Cai thể hiện ý thức tôn trọng, bảo vệ rừng, lòng biết ơn trời đất, tổ tiên./.