Món bánh khúc được làm từ gạo nếp và lá cây khúc,
gạo thường là loại nếp thơm, hạt đều, dẻo. Lá cây khúc là loại thân cỏ mọc tự nhiên ở ven
ruộng, nương, loại cây này không phải ở mảnh nương nào cũng có, mà nó phụ thuộc
vào từng loại đất phù hợp thì loại cây này mới phát triển. Để hái được 5-10
kg lá khúc cũng phải mất 1-2 ngày công đi hái.
Chiết xuất cây khúc để làm bành
Mùa thu hoạch loại cây khúc này là sau Tết Nguyên
đán, vì vậy loại bánh này cứ phải qua tết âm lịch mới có nguyên liệu để làm.
Theo chị Vàng Thị Cái chia sẻ, để làm được bánh khúc ngon không khó nhưng đòi
hỏi nhiều công đoạn, từ khâu chọn gạo, chọn lá khúc đến khâu nặn bánh. Muốn có
bánh khúc ngon, thơm, trước tiên chọn gạo nếp loại thơm, dẻo, lá khúc phải chọn
loại lá khúc nếp, tươi. Khi hái lá về có thể dùng lá hoặc thân cây luộc
rồi vắt lấy nước nhuộm bột. Gạo nếp được vo sạch ngâm khoảng 2 tiếng cho hạt
gạo mềm, sau đó vớt lên để ráo nước rồi đem nghiền thành bột mịn, rồi trộn với
đường hoặc giữ nguyên tùy theo khẩu vị mỗi gia đình. Bánh khúc có hai loại là
có nhân và không nhân. Nhân bánh từ nguyên liệu đậu xanh, xay vỡ, đãi sạch vỏ
ngoài, đem đồ chín. Sau khi nhân bánh đã chín, gói vào trong những chiếc bánh
vừa nặn rồi đưa vào chõ đồ hoặc cho vào chảo rán.
Các nguyên liệu chuẩn bị cho khâu làm bánh
Chị Vàng Thị Cái, thôn đội
1, xã Nàn Sán cho biết: Đây là loại
bánh khá ngon, không những chỉ phục vụ gia đình, mà bà con dân tộc Nùng thường
làm thêm để mang ra chợ phiên bán, để tăng thêm thu nhập cho gia đình, loại
bánh này được nhiều người tiêu dùng ưa chuộng. Gia đình chị Nhình là một trong
những hộ dân thôn Đội 2, xã Nàn Sán, thường làm bánh khúc mang ra các chợ phiên để bán, chị chia sẻ mỗi một phiên chợ
chị làm 10 cân giạo và 5 cân cây lá khúc cũng không đủ để bán, vì bánh khúc của
chị ngon, dẻo và thơm nên được nhiều người mua.
Bánh khúc là một món ăn dân dã truyền thống, đã được người dân xã Nàn Sán lưu truyền qua nhiều đời nay, hiện
nay nghề làm loại bánh này đang giúp nhiều hộ dân trong xã có công ăn việc làm,
tăng thêm nguồn thu nhập lúc nông nhàn.
Chị Sùng Thị Nguyễn, trưởng thôn Nàn Vái, xã Nàn Sán cho biết thêm: Nhận thấy những hiệu quả tích cực từ nghề
làm loại bánh này, những năm gần đây, cấp ủy, chính quyền xã Nàn Sán đã chỉ đạo
các ngành và các đoàn thể chính trị xã hội trong xã vận động người dân nhân
rộng nghề này, để vừa khôi phục nghề truyền thống, vừa tăng thu nhập cho người
nông dân./.